Cúp bóng chuyền Hoa Lư là giải thi đấu thường niên trong hệ thống các giải đấu bóng chuyền Việt Nam. Giải đấu được chính thức đưa vào hệ thống thi đấu từ năm 2004 với địa điểm cố định tại Nhà thi đấu TDTT tỉnh Ninh Bình.

Giải đấu thường diễn ra vào mùa xuân trùng với dịp lễ hội Hoa Lư nhiều năm được BTC mời các đội nước ngoài tham dự. Điển hình như đội tuyển Thái Lan vào các năm 2009 và 2016 hay đội tuyển bóng chuyền quốc gia Lào vào các năm 2010, 2011. 

Cúp bóng chuyền Hoa Lư chính thức được tổ chức lần đầu năm 2004 tuy nhiên giải đấu được cách quãng từ năm 2005 tới năm 2008 mới được tổ chức thường niên. Trong những năm này, nội dung nữ được đưa vào hệ thống giải khá ít, cụ thể là các năm (2004, 2008, 2012,2013,2014 và năm nay 2021). 

Trong lịch sử 14 lần được tổ chức, 2 đội bóng nam Tràng An Ninh Bình (7 lần vô địch) và Nữ BTL Thông tin - LienVietPostBank (4 lần vô địch) đang nắm giữ thành tích tốt nhất. Đội bóng chuyền Hoàng Gia Thái Lan được coi là đội bóng khách mời nước ngoài có thành tích tốt nhất khi 2 lần tham dự đều lên ngôi cao nhất tại giải đấu.

Cúp bóng chuyền Hoa Lư thường do Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam, tỉnh Ninh Bình phối hợp với đơn vị tài trợ tổ chức nên tên giải thường thay đổi theo mỗi mùa. Trong năm đầu tiên với tên gọi “Giải bóng chuyền Cúp Hoa Lư mở rộng lần thứ 1-2004”.

Năm 2010, 2011 là “Giải bóng chuyền Nam Quốc tế Cúp Hoa Lư - Báo Sài Gòn giải phóng”. Năm 2013 và 2014 là “Giải bóng chuyền Cúp Hoa Lư - Đạm Ninh Bình” cho tới năm nay là “Giải bóng chuyền Cúp Hoa Lư - Bình Điền”. Các năm còn lại, giải đấu được mang tên: “Giải bóng chuyền Cúp Hoa Lư ”

Theo thống kê, năm có số đội bóng tham gia nhiều nhất là mùa giải 2008, 2021 có 12 đội bóng nam và nữ tham dự, năm 2004 có 10 đội, các năm 2012, 2013 và năm 2014 có 8 đội bóng. Năm có số lượng đội tham dự ít nhất là 2015 và 2016 chỉ có 04 đội bóng chuyền nam dự tranh.

Cúp bóng chuyền Hoa Lư là giải đấu có mức thưởng được đánh giá chỉ đứng sau giải bóng chuyền vô địch quốc gia. Cụ thể mùa giải này đội giành ​Giải nhất: Cúp Vô địch, Cờ thưởng và 100.000.000đ, Giải nhì: Cờ thưởng và 50.000.000đ, Giải ba: Cờ thưởng và 30.000.000đ, Giải khuyến khích: 20.000.000đ, Tổ trọng tài xuất sắc: 5.000.000đ.

Tính tới mùa giải 2021, Cúp bóng chuyền Hoa Lư chứng kiến đội bóng nam Tràng An Ninh Bình tham gia nhiều lần nhất với 15 lần, tiếp đến là Thể Công 14 lần, Biên phòng 10 lần và Vietsovpetro tham dự 5 lần. Phía nội dung nữ Thái Bình đang nắm giữ số lần tham dự kỷ lục là 6 lần tiếp đến là BTL Thông tin - LienVietPostBank dừng lại ở con số 5.

Cúp Hoa Lư – Bình Điền năm 2021 với sự góp mặt của nhiều tên tuổi trong làng bóng chuyền Việt Nam cũng được coi là màn khởi động cho một năm hoạt động sôi nổi của bóng chuyền trong mùa giải mới sẽ chính thức khởi tranh từ ngày 23/3 đến ngày 27/3 tới đây hứa hẹn những trận cầu hấp dẫn.