Man Utd tiếp tục vật lộn với việc sử dụng một cầu thủ kiến thiết trong hệ thống chơi của CLB mà trường hợp mới nhất là Henrikh Mkhitaryan.

Sau trận thua Man City, Jose Mourinho thẳng thừng trách móc "một số cầu thủ đã chơi dưới phong độ và bị ngợp bởi không khí trận derby". Mặc dù Mourinho tránh không chỉ đích danh từng người, nhưng có thể hiểu nhữngcái tên nằm trong tầm ngắm của Mou là Jesse Lingard và đặc biệt là Henrikh Mkhitaryan, người mất hút ở 45 phút đầu tiên và bị thay ra ngay trong giờ nghỉ.

Những thống kê cho thấy, tiền vệ người Armenia chuyền chính xác 83%, không có nổi dù chỉ 1 cú sút, trong khi tạo ra 1 cơ hội dứt điểm, 1 quả tạt bóng,  thắng 50% các pha tranh chấp. Và ở vị trí tiền vệ phải, Mkhitaryan thực sự chơi như... "người tàng hình". 

Mkhitaryan thất vọng khi không được đá vị trí số 10

Hẳn Mkhitaryan cũng không thấy mình giống như mẫu cầu thủ mà Mourinho ưa thích, ít nhất là khi bị bó chân ở hành lang phải. Anh thiếu tốc độ để "cày biên" và cũng chẳng có kỹ năng hỗ trợ phòng ngự - điều mà Mourinho muốn thấy ở mọi học trò, dù là... tiền đạo.

Nhưng Mkhitaryan có lý do để thể hiện sự bất mãn của mình khi phải chơi không đúng sở trường, bởi khi đảm nhiệm vị trí số 10 cho Dortmund ở mùa giải trước, anh bùng nổ bằng việc ghi 23 bàn thắng và có 26 pha kiến tạo. 

Sự thật là Mkhitaryan không phải mẫu cầu thủ Man Utd có thể khai thác tối đa những phẩm chất, trong suốt 15 mùa giải vừa qua, bởi thực tế những HLV hoặc từ chối thay đổi hệ thống lối chơi để lắp ghép vào một số 10 thực thụ, hoặc nếu có thì cũng rất nhanh họ chỉ ra rằng sự thay đổi hoàn toàn không khả thi.

Ví dụ nổi bật nhất là Juan Sebastian Veron. Được ký kết vào năm 2001 với mức phí chuyển nhượng kỷ lục của CLB, sự xuất hiện của Veron đã mở ra ý tưởng cho Ferguson chuyển đổi từ hệ thống hai tiền đạo như mặc định của Man Utd sang sơ đồ 4-5-1.

Điều này gây ra nhiều xáo trộn so với dự kiến. Veron được sử dụng giữa vai trò một "số 10" và một cầu thủ kiến ​​tạo lùi sâu, nhưng rất khó để định lượng hiệu quả một cách chính xác những gì anh đã đóng góp cho các pha tấn công của đội bóng.

Kagawa phải sớm trở lại Dortmund do không được trao vị trí số 10 ở Man Utd

Đến năm 2012, Man Utd đưa về Shinji Kagawa. Ý tưởng của Ferguson khi đó là dành cho tiền vệ người Nhật Bản vị trí hoạt động phía sau Rooney, người đóng vai trò "số 9" và đã chơi thành công ở một vài mùa trước. Nhưng sau đó Robin van Persie đến, Ferguson không thể cưỡng lại được việc đưa ngôi sao người Hà Lan lên phía trên và xếp Rooney chơi như một "số 10" thay thế, dù đến tận bây giờ Rooney vẫn cho thấy anh chưa bao giờ có thể chơi như một số 10 cổ điển đúng nghĩa.

Ferguson đã làm hết sức giúp Kagawa có thể thích ứng, thậm chí chuyển sang hàng tiền vệ kim cương, một hệ thống hiếm khi được thấy ở Man Utd. Kagawa đảm nhiệm khá tốt nhưng không đủ để thay Rooney hay thuyết phục Ferguson rằng hệ thống này phương cách lâu dài. Và Kagawa cuối cùng phải trở lại Dortmund.

Juan Mata đến Old Trafford dưới thời David Moyes. Anh cũng thường được giao vai trò chơi rộng do sự thống trị của Rooney ở vị trí số 10. Điều đó có nghĩa là cầu thủ người Tây Ban Nha hiếm khi được đảm nhiệm vai trò trung tâm ưa thích của mình. Và đương nhiên Mata không thể tái hiện các màn trình diễn như tại Chelsea, nơi anh từng hai lần được bình chọn "Cầu thủ xuất sắc nhất năm của CLB". Vai trò rộng được cho là khiến Mata không phát huy tối đa khả năng của một tiền vệ tấn công hàng đầu.

Mata hiếm khí được chơi ở trung tâm ưa thích do sự hiện diện của Rooney

Sau Mata, đến lượt Angel Di Maria, một nạn nhân của triều đại Louis van Gaal. Ngôi sao người Argentina khởi đầu từ cánh trái hàng tiền vệ và gây ấn tượng bằng một loạt pha kiến tạo cơ hội, nhưng phong độ của anh giảm sút trong giai đoạn 2. Di Maria cũng ra sân đảm nhiệm vai trò kỳ lạ, trong đó đôi khi được yêu cầu chơi dâng cao.

Van Gaal cho rằng Di Maria có khả năng chơi ở vị trí tiền vệ tấn công chính diện và cung cấp những đường kiến tạo thường xuyên tại Real Madrid. Thế nhưng, thực tế thì Di Maria và Rooney thường giẫm chân lên nhau vai trò này.

Rõ ràng, Rooney đã cơ bản hạn chế tiềm năng của Kagawa, Mata và Di Maria? Nhưng dù thế nào giờ Mata và Mkhitaryan vẫn phải hy vọng Mourinho sẽ thay đổi ý tưởng. Bởi màn trình diễn như hiệp đầu tiên trước Man City cho thấy những phẩm chất của tiền vệ người Armenia đã bị lãng phí thế nào trong sơ đồ 4-2-3-1, khi anh bị đẩy ra biên. Và tình trạng này vẫn kéo dài, chẳng khác nào Man Utd đã ném vào sọt rác hơn 26 triệu bảng phí mua về Mkhitaryan