Chiến thắng bất kỳ chặng nào của Tour de France đều là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của mọi tay đua xe đạp. Nhưng nếu làm được điều đó ngay ngày khai mạc của cuộc đua dài 3 tuần hàng năm đầy vất vả này, người chiến thắng sẽ nhận một phần thưởng rất đặc biệt: Đó là chiếc áo vàng.

Năm nay là lần thứ 106 tổ chức Tour de France, nhưng điều thú vị lại ở chỗ; Đây cũng là kỷ niệm 100 năm ngày ra đời chiếc áo danh giá và dễ nhận biết nhất trong các cuộc thi đấu thể thao thế giới.

Chiếc áo vàng dành cho tay đua có thành tích chung cuộc tốt nhất ra đời khi Henri Desgrange - biên tập của tạp chí L'Auto chuyên viết về Tour de France - quyết định phải làm điều gì đó vào tháng 7/1919 sau khi nhận được nhiều đóng góp rằng trên bục chiến thắng, người dẫn đầu cuộc đua trông chẳng có gì đặc biệt cả.

Lấy cảm hứng từ cuộc trò chuyện với giám đốc thể thao Alphonse Bauge, Henri Desgrange đã chọn áo vàng - màu tương tự trang bìa tạp chí L'Auto của ông. Vậy là trong một ngày nghỉ tại Grenoble, Eugene Christophe - tay đua dẫn đầu Tour de France 1919 kể từ chặng 4 - trở thành cua-rơ đầu tiên đoạt áo vàng.

"Lúc họ làm và gửi cho tôi, tôi ở Grenoble," Eugene Christophe nhớ lại. "Tại đấy tôi nhận một bộ 6 chiếc áo vàng thật đẹp." Eugene Christophe nhận nhiều áo quá nên đã chia cho đồng đội nhằm giúp ông có thể nhận ra họ dễ dàng, nhất là khi trời tối.

Tạp chí L'Auto chỉ đề cập ngắn gọn về việc xuất hiện của chiếc áo vàng, nhưng thông điệp mà họ phát ra đã tồn tại đến tận bây giờ. "Cuộc chiến giành quyền sở hữu áo vàng diễn ra rất nhiệt." - L'Auto viết.

Chỉ tiếc cho Eugene Christophe là ông chưa bao giờ có cơ hội mặc áo vàng tại Paris. Khi đang dẫn đầu chặng từ Metz tới Dunkirk - chặng áp chót của Tour de France 1919, Eugene Christophe đang hơn đối thủ trực tiếp tới 30 phút thì dĩa xe của ông bị vỡ bởi đá cuội của vùng Haisnes. Vì thời đó chưa có xe đạp dự phòng như ngày nay, ông phải mất cả tiếng để sửa xe.

Hậu quả là ông chỉ về thứ 3 và Firmin Lambot của Bỉ có vinh dự mặc áo vàng tại Parc de Princes ở Paris.

Tuy nhiên, cũng phải cần có thời gian để chiếc áo vàng trở thành huyền thoại của Tour de France và biểu tượng của một trong những sự kiện thể thao được theo dõi nhiều nhất trên thế giới.

Vì với Eugene Christophe, áo vàng Tour de France cũng chỉ hơi khác những chiếc áo thường mặc trong nhà. "Tôi chỉ mặc chúng như mặc vest nên tất cả đều rách nát," ông cho biết.

Giờ đây, Tour de France còn có những màu áo khác để tranh chấp như áo chấm bi cho vua leo núi, áo xanh cho vua nước rút, áo trắng cho tay đua trẻ xuất sắc nhất, nhưng danh giá nhất vẫn là áo vàng dành cho người thắng chung cuộc.

"Áo vàng là biểu tượng cho người dẫn đầu cuộc đua xe đạp. Không phải màu hồng, cũng chẳng phải màu đỏ. Tất cả đều biết tay đua mặc áo vàng là người dẫn đầu." - Jacob Fuglsang, cua-rơ Đan Mạch được xem như một trong những ứng viên vô địch năm nay khẳng định.

Bùi Vũ Thụy Nhi