Tôi không định kể về Quốc Nam, 1 trong 4 VĐV của Đội tuyển Boccia Việt Nam dự ASEAN Para Games 8, khám thương tật và nhận kết luận… “chưa đủ điều kiện để thi đấu”, phải làm CĐV bất đắc dĩ, cũng không kể về Tô Đức Dương (15 tuổi, vừa đủ điều kiện dự thi), cậu em út của đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam chứ không riêng đội Boccia, chẳng về Cấn Phan Hiển, thành viên kỳ cựu của Boccia Việt Nam từ những ngày đầu mới được “nhập khẩu” về nước.

Tôi muốn kể về Boccia - môn thể thao mà 100% VĐV đều thi đấu trên xe lăn, môn thể thao (có lẽ) duy nhất mà nam VĐV có thể thua trực tiếp một nữ VĐV trong cuộc chơi.

Quốc Nam, hiện ở Phú Nhuận (TP.HCM), đến với Boccia chỉ mới 2-3 tháng nay. Thương tật xảy ra khi cậu mới 4 tháng tuổi - “sau một cú chích ngừa, má kể không rõ là chủng gì; khiến tay phải vặn chéo, chân phải bị teo”. Nhưng, thương tật tới mức ấy vẫn… “chưa đủ điều kiện để thi đấu” Boccia - lời bác sĩ Singapore khám thương tật tại ASEAN Para Games 8.

Bởi nói một cách nôm na, boccia (giống như bi sắt) là môn thể thao đối kháng giữa 2 hay 4 hoặc 6 VĐV, chỉ dành cho những người mắc bệnh liệt não, liệt chân, phải sử dụng xe lăn. Khi thi đấu, người chơi phải ném hoặc lăn, bằng tay hoặc chân hoặc dụng cụ trợ giúp (nếu cả tứ chi không cử động được), những quả bóng da màu xanh hoặc đỏ, càng gần bóng cái màu trắng càng tốt. Để xác định người chiến thắng, trọng tài buộc phải dùng mắt, thước kẻ và… compa để xác định trái bóng màu gì gần bóng trắng hơn.

“Để xây dựng, tuyển chọn VĐV và huấn luyện môn Boccia này là rất khó khăn”, Mai Chí Dũng, HLV trưởng Đội tuyển Boccia Việt Nam, nói về môn thể thao mới du nhập vào trong nước từ 2 năm trở lại đây. “Mấy VĐV của chúng ta đều là những người bại não. Các em đi đứng khó khăn, cơ, khớp vận động đã khó, nói gì tới việc tập luyện, thi đấu, rồi lại còn thi đấu theo chiến thuật, lúc đánh gần, khi đánh xa. Bởi thế, mình phải làm một cách từ từ, bắt đầu từ cái nhỏ cho đến cái lớn thì các em mới thực hiện được”

Không chỉ học trò gặp khó khăn trong tập luyện, rèn chiến thuật, chính người thầy cũng từng có lúc đứng trước sự lựa chọn đầy thách thức: Từ bỏ vị trí HLV cử tạ để chuyển sang môn Boccia hoàn toàn mới lạ. Tôi không có ý định khai thác về “ngã rẽ” ấy của Mai Chí Dũng. Vợ, gia đình, bạn bè anh phản ứng thế nào trước quyết định đó? Hẳn là cũng khó không kém khi Cấn Phan Hiển bập bẹ câu: “Em. Rất. Vui”, sau chiến thắng 13-0 trước đối thủ.

Có chứng kiến một trận đấu Boccia, nhìn những VĐV xoay trở nhọc nhằn cùng xe lăn, mắm môi mắm lợi để đẩy một quả bóng nặng… 275 gram, người ta mới thấm thía câu nói của Nikolaos Ponanos, nhà vô địch Paralympic 2012, rằng: “Nếu Stephen Hawking có thể đặt ra thuyết cơ học lượng tử, thì tôi cũng chơi được Boccia”.