Bỏ qua thứ “bóng đá chủ động” dưới thời Prandelli, Italia đang phải tìm cách thích ứng với phong cách thiên về phòng ngự khi đối phó với khó khăn về lực lượng.

Lịch sử bóng đá nói rằng Italia luôn là một đội bóng khó chịu, cá tính, bướng bỉnh, thông minh, có khả năng tự bảo vệ mình và sẵn sàng lật đổ đối thủ bằng tốc độ hành động của mình. Đội tuyển Italia đến EURO 2016 với những thiệt hại nghiêm trọng về lực lượng khi mất Claudio Marchisio, Marco Verratti, Riccardo Montolivo chấn thương.

Họ cũng không còn một Andrea Pirlo đỉnh cao như trong quá khứ, lại đang rơi vào tình trạng khan hiếm tiền đạo xuất sắc. Tuy nhiên, mọi thứ không hoàn toàn quay lưng với Azzurri.

Trong tay HLV Antonio Conte vẫn còn nguyên đội cận vệ đáng tin cậy là nòng cốt của Juventus vô địch Serie A lần thứ năm liên tiếp. Với Gianluigi Buffon, Andrea Barzagli, Leonardo Bonucci, Giorgio Chiellini luôn ở tình trạng đỉnh cao, Conte có cơ sở để xây dựng sự chắc chắn cho lối chơi của Italia.

Người hâm mộ Italia không cần bận tâm nếu đội quân thiên thanh tham dự EURO 2016 phải bấu víu vào 4 lính ngự lâm của Juventus đóng vai trò trụ cột để xây dựng ý tưởng về lối chơi mới.

Quá khứ chỉ ra rằng chiến thắng  không hẳn lúc nào cũng đến từ những cuộc tấn công liều lĩnh. Italia của huyền thoại Enzo Bearzot tại World Cup 1982 không phải là đội bóng tấn công nguy hiểm, nhưng lại đạt hiệu quả tuyệt vời. Họ có một Gentile giỏi trong đeo bám và đem lại ác mộng cho cả Zico lẫn Maradona.

Marcello Lippi cũng làm sống lại niềm tự hào này tại World Cup 2006. Khó có thể tìm thấy phong cách tấn công ở đội bóng ấy, nhưng những phẩm chất về phòng ngự lại in đậm dấu ấn trên mỗi bước đường tiến đến ngôi vô địch. Với Buffon, Cannavaro, Materazzi, Nesta, Grosso, Zambrotta, Italia chỉ để lọt lưới 2 bàn cho đến khi nâng Cúp vàng.

Ý tưởng phòng thủ của đội tuyển Italia tại EURO 2016

Italia của Conte hiện nay cũng đang hướng tới việc xây dựng một lối chơi chắc chắn dựa trên nền tảng phòng ngự. Ý tưởng của chiến lược gia này là chờ đợi sự bùng phát từ các đối thủ, sau đó tạo nên một bức tường trước khung thành thủ môn Buffon, đẩy lùi các mối nguy hiểm, khởi động một cách nhanh chóng những pha phản công bằng cách khai thác những khoảng trống mà đối phương để lộ ra.

Đối với Conte, sơ đồ 3-5-2 đã được khắc sâu trong tâm trí khi nó trở thành hệ thống hoàn hảo để thực hiện ý tưởng của mình. Khi tiến hành phòng ngự, cả hai hậu vệ chơi lệch phải và lệch trái cùng di chuyển gần về khung thành, tương tự là hai cầu thủ đá cánh.

Những cầu thủ đá cánh như Candreva có vai trò kép

Trong khi đó, hai cầu thủ đá cánh có nhiệm vụ kép phòng thủ và tấn công, là chìa khóa của trận đấu. Khi triển khai tấn công, nếu cầu thủ đá cánh này dâng lên thì cầu thủ chạy cánh đối diện di chuyển xuống dưới, tương tự là một tiền vệ trung tâm.

Trước Scotland ở trận giao hữu mới đây, Antonio Candreva và Matteo Darmian đảm nhiệm vai trò này, trong đó cầu thủ của Lazio tỏ ra nổi bật nhất. Candreva đã tham gia vào 8 pha tranh chấp bóng và cũng có 4 lần đi bóng qua người thành công, 4 lần dứt điểm.

Về cơ bản Italia phải có kỹ năng chơi lùi sâu, chịu được sức ép mà không quên khả năng đảo ngược tình thế. Để làm điều này, Conte cần có hai tiền vệ kiến thiết (regista), gồm một chơi tự do với Bonucci dâng cao, một người khác nhiều khả năng là Daniele De Rossi chơi cao hơn. Cả hai sẽ tung ra những đường chuyền dài theo chiều dọc có độ chính xác cao gây bất ngờ cho đối thủ.

Thống kê trong trận thắng Scotland mới đây cho thấy, Bonucci thực hiện thành công 80/92 đường chuyền (87%), trong khi cũng thực hiện chính xác 3/6 đường chuyền dài (50%). Thông số tương tự ở De Rossi (chơi 67 phút) là 50/60 (83%) và 2/4 (50%).