Một ngày hè năm 2015, Kenny Payne vượt quãng đường cả nghìn cây số, băng qua biên giới Mỹ - Canada để tới phòng tập của một trường trung học tại Ontario. Vị trợ lý HLV của tuyển bóng rổ Đại học Kentucky nóng lòng được gặp tài năng trẻ ông đã được nghe danh từ lâu để chiêu mộ chàng trai này về đội Wildcats.

Sau khi theo dõi các cầu thủ trẻ Canada tập luyện, Payne bỏ chỗ ngồi và định tiến tới mục tiêu mà đội bóng của ông đã theo đuổi. Nhưng một người đàn ông đã giơ tay ra chặn lại và bảo vị khách người Mỹ phải đợi thêm một lúc nữa.

"Tôi rất tiếc, nhưng Jamal sẽ phải ngồi thiền một lúc nữa", Roger Murray nhã nhặn.

Jamal Murray nói về tầm quan trọng của việc thiền

Payne quay đầu nhìn ra góc phòng tập. Tài năng bóng rổ tuổi teen hàng đầu Canada đang ngồi một mình trên sàn gỗ, mắt nhắm tịt và dường như đang có những suy nghĩ sâu xa. Jamal Murray thường xuyên làm vậy trước và sau mỗi buổi tập.

"Đó là kungfu tinh thần", Jamal giải thích. "Đôi khi tôi nhớ lại những điều mình có thể làm tốt hơn trong buổi tập. Nhiều lúc tôi lại tưởng tượng những tình huống có thể diễn ra trong trận đấu. Khoảng thời gian như vậy rất quan trọng với tôi. Đó là một phần rất lớn trong sự nghiệp".

Độ hiệu quả của bài tập ấy thì không ai dám phàn nàn.

Chưa bước vào Đại học Kentucky, Jamal Murray đã được đánh giá là có tiềm năng nằm trong top 10 NBA Draft. Tháng 4/2015, anh giành danh hiệu MVP tại trại hè Nike Hoop Summit khi ghi 30 điểm giúp đội Thế giới hạ đội Mỹ 103-101. 2 tháng sau đó, chàng trai 18 tuổi dẫn dắt ĐT Canada đánh bại ĐT Mỹ tại Pan American Games (Đại hội Thể thao châu Mỹ), ghi toàn bộ 22 điểm trong hiệp bốn và hiệp phụ.

Trong mùa giải duy nhất gắn bó với Đại học Kentucky, Murray ghi trung bình 20 điểm mỗi trận và trở thành tân binh ghi nhiều điểm nhất dưới triều đại của HLV John Calipari. Anh tham gia kỳ Draft 2016 và được Denver Nuggets lựa chọn ở lượt 7.

Những thành công ấy không gây bất ngờ cho Rowan Barrett, trợ lý Giám đốc Điều hành ĐT Canada, người đã phát hiện tài năng của Jamal Murray năm 2011: "Cậu ta không khác gì một quả tên lửa tầm nhiệt. Không chỉ sở hữu tài năng, còn có một điều gì đó đặc biệt hơn nửa ẩn giấu bên trong".

Thú vị hơn cả tài năng và thành công của cầu thủ gốc Jamaica là con đường đưa anh tới đó. Năm 6 tuổi, khi bạn bè cùng trang lứa đang xem Star Wars, chơi lego và đánh điện tử, Murray đã tham gia các giải đấu dành cho lứa U10.

Để đảm bảo sự phát triển của con trai diễn ra thuận lợi, Roger Murray cắt luôn hợp đồng truyền hình cáp. Sau này, Jamal cũng không bị mạng xã hội làm phân tâm. Trước khi tới Kentucky, anh thậm chí còn chẳng có nổi cái điện thoại di động.

Thay vì đi chơi với bạn bè, Jamal Murray dành thời gian rảnh trên sân tập. Ông Roger tự hào rằng con trai mình ném chính xác 270 quả ném phạt liên tục. Ngay cả khi đã tới Kentucky, không khó để bắt gặp hình ảnh Jamal ném phạt một mình vào lúc đêm muộn.

********************

Khi còn nhỏ, Jamal Murray thần tượng Vince Carter và Michael Jordan. Nhưng người thực sự tạo ra ảnh hưởng đến lối chơi của hậu vệ sinh năm 1997 này lại chưa từng đụng tay vào quả bóng rổ: Lý Tiểu Long.

Roger Murray nhớ rằng mình khoảng 7 tuổi khi trở thành fan cứng của ngôi sao võ thuật Hong Kong. Những năm 70, Lý Tiểu Long tỏa sáng trong một loạt bộ phim và truyền cảm hứng tới một bộ phận đông đảo người xem, trong đó có ông Roger. 

Cha của Jamal Murray ấn tượng khi một chàng trai Á đông nhỏ bé không hề sợ hãi trước bất cứ đối thủ cao lớn nào. Càng theo dõi Lý Tiểu Long, ông càng tò mò: "Tôi muốn biết làm cách nào mà tinh thần của ông ấy vững vàng đến vậy. Cho dù ai đứng trước mặt, ông ấy cũng không sợ hãi".

Roger bắt đầu đọc sách về kungfu và cách rèn luyện ý chí để trở thành một võ sư. Ông tổng hợp lại và tạo ra cách tập luyện của riêng mình. Roger thề rằng nếu mình có một đứa con trai, thằng bé sẽ được rèn luyện y như thế. Lời thề ấy được giữ vững sau nhiều năm.

Trước cả khi lên Trung học, Jamal được cha chỉ dạy cách thu thập sức mạnh từ kungfu. Cầu thủ của Denver Nuggets thường xuyên tắm rửa trước trận đấu để "làm sạch thân thể", sau đó tìm không gian yên tĩnh trong phòng thay đồ để thiền và tưởng tượng những gì sắp diễn ra.

Hậu vệ 23 tuổi khẳng định có thể kiểm soát nhịp tim xuống mức 34-40 mỗi phút trong trận đấu. Một người bình thường sẽ có nhịp tim khoảng 60-100 trong trạng thái nghỉ ngơi. Nhưng người thường thì không thể có được sự bình tĩnh trong những khoảnh khắc căng thẳng như Murray.

"Cậu ta khiến tôi liên tưởng tới Phil Jackson - chúa tể âm dương trên sân bóng", Tony McIntyre, HLV của Murray thời Trung học nhận xét. "Trong suốt quá trình thi đấu, thằng bé như thể đang ở một khu vực khác, một vùng đất khác so với mọi người".

********************

Nhưng có ngồi thiền lâu cỡ nào thì Jamal Murray cũng không thể đạt được trình độ hiện tại nếu không có hàng giờ rèn luyện trên sân bóng. Và cũng như yếu tố tinh thần, ông Roger cũng có công lớn trong việc phát triển kỹ thuật của con trai.

Trước khi được vào lớp mẫu giáo, Jamal đã phải tập dẫn bóng, di chuyển và ném rổ dưới con mắt theo dõi của cha. Khi Roger đánh pick up với bạn bè, con trai 6 tuổi ông cũng chơi chung. Ông cho rằng Jamal sẽ dễ đấu với những đứa trẻ 10 tuổi hơn sau khi chơi bóng cùng người lớn.

Thay vì tập trung rèn luyện ở một vị trí duy nhất, ông Roger buộc con trai phải làm quen với các động tác ở cả 5 vị trí. Jamal dành nhiều tháng trời để tập bước di chuyển và động tác dưới rổ của trung phong, trước khi học những kỹ năng của một cầu thủ đánh cánh. Tiếp theo, Jamal học ném rổ trước khi bổ sung những pha dẫn bóng vào bộ kỹ năng.

"Cậu ta có thể chơi ở mọi vị trí", HLV John Calipari của Đại học Kentucky nhận xét. "Chúng tôi có thể đặt cậu ấy vào mọi khoảng trống trên sân bóng.

Dưới sự hướng dẫn của cha mình, có những trận Jamal Murray không dứt điểm lần nào để cố đạt ít nhất 10 kiến tạo. Có khi anh phải ném tay trái cả 4 hiệp đấu và qua đó dần trở thành hậu vệ thuận cả hai tay. Ra khỏi sân bóng, Jamal lại ra đường chạy để tăng cường tốc độ.

Ông Roger tiết lộ nhiều lần cho con chống đẩy giữa tuyết rơi để tăng sức chịu đựng: "Tôi muốn thằng bé loại bỏ tất cả những cảm giác có thể ngăn cản nó. Sự đau đớn ấy chỉ là tạm thời thôi. Vài đứa bé chỉ bị trầy xước chút đỉnh đã nghĩ tới những chuyện tồi tệ. Tôi muốn Jamal thấy rằng ai cũng phải chịu đau đớn, đó là một phần của cuộc sống. Nếu không hoảng loạn, chúng ta sẽ mạnh mẽ hơn".

********************

Tinh thần sắt đá của Jamal Murray biến anh trở thành một người thủ lĩnh thực sự. Anh làm gương cho các đồng đội bằng nhiều cách khác nhau. Tại giải U16 châu Mỹ, trợ lý Giám đốc Điều hành ĐT Canada Rowan Barrett ngăn Jamal tham gia buổi tập vì chấn thương mắt cá, chàng trai xin được khoác áo và đứng xem đồng đội. Barrett đồng ý và hậu vệ sinh năm 1997 chớp lấy cơ hội, lẻn sang đầu sân bên kia để tập luyện.

Một ngày khác, ban huấn luyện lo lắng với cường độ tập 2 buổi mỗi ngày, mỗi buổi 2 tiếng của các cầu thủ U16. Nguyên nhân thực sự không phải là những bài tập căng thẳng, mà là những gì diễn ra ở giữa khoảng thời gian đó.

"Jamal tập ném rổ giữa những buổi tập và các đồng đội cũng làm theo", Barrett hồi tưởng. "Chúng tôi rất lo về nền tảng thể lực nên bảo các nhân viên hãy giấu giày của bọn trẻ đi, theo đúng nghĩa đen luôn đấy. Phải thế mới ngăn chúng lại được".

Kết quả là các huấn luyện viên lại phát hiện Murray ném bóng trong phòng tập sau giờ, cùng đôi chân trần.

"Cậu ấy có trái tim của một con sư tử. Bạn không cần phải thúc ép gì cả", Barrett khẳng định.

Thói quen ấy được giữ cho tới những năm học Đại học. Tại Kentucky, không khó gặp cảnh các trợ lý HLV gọi điện tới ký túc xá, bắt các học trò đi tập buổi tối. Khi tới nơi, họ đã thấy Jamal Murray ở đó hàng giờ, ném rổ trong bóng đêm trên nền nhạc của J.Cole và Busta Rhymes.

Theo Kenny Payne, trợ lý HLV tại đội Wildcats, Murray không có thói quen tập luyện cụ thể. Có lúc anh ném phạt 20 quả liên tục bằng tay phải, rồi đổi lại 20 quả liên tiếp bằng tay trái. Có hôm Payne bắt gặp cậu học trò tự thách thức bản thân ném sọt 50 quả liên tục, trước khi fadeaway thành công 10 trái liên tiếp.

"Jamal có cơ hội để không chỉ trở thành một cầu thủ giỏi. Cậu ấy sẽ là một cầu thủ vĩ đại", Payne khẳng định.