Hành trình của Tuyển Anh tại VCK EURO 2016 đã khép lại ngay từ vòng 1/8 theo cách không thể tủi hổ hơn với thất bại trước Iceland, đội tuyển bị đánh giá thấp nhất trước khi giải đấu khởi tranh trên đất Pháp.
Không phải trận thua của ĐKVĐ Tây Ban Nha trước Italia, mà thất bại của Anh trước Iceland mới là cú sốc đáng được coi là lớn nhất tại VCK EURO 2016 tính đến lúc này.
Trước trận, tất cả mọi yếu tố đều đứng về phía người Anh từ truyền thống, danh tiếng cùng một giải VĐQG hấp dẫn bậc nhất thế giới, với những ngôi sao trong đội hình mà ai cũng có thể điểm mặt chỉ tên.
Nhưng bất cứ ai xem trận này cũng phải công nhận, Tuyển Anh đã thua một trận quá xứng đáng khi chơi hoàn toàn dưới cơ đối thủ. Vậy đâu là những nguyên nhân khiến người Anh bại trận và ra về trong tủi hổ?
Phương án chiến thuật nghèo nàn
Quá khó để định hình được một lối chơi rõ ràng của Tuyển Anh hay phương án chiến thuật mà HLV Roy Hodgson đã xây dựng tại VCK EURO 2016 này, và những quyết định cao hứng theo kiểu may hơn khôn như thay đổi liên xoành xoạch người đá phạt góc và cả người đá phạt, từ Kane, Rooney, Dier rồi lại Kane rõ ràng là có vấn đề.
Giống như cựu trung vệ Tuyển Anh, Rio Ferdinand đã phân tích: "Nếu bước vào một giải đấu lớn mà Ban huấn luyện còn phân vân đâu là đội hình tối ưu hay nên chọn giữa cầu thủ này và cầu thủ kia, thì coi như là xong rồi. Vấn đề lớn nhất của Tuyển Anh là họ thi đấu mà không có một triết lý nào cả. Đối đầu với Iceland nhưng Anh hoàn toàn chẳng có bất kỳ ý tưởng nào ra hồn".
Theo dõi Tuyển Anh thi đấu từ đầu giải có thể thấy một nhược điểm xuyên suốt đó là lối đá thiếu sự gắn kết và liền lạc. Khi thế trận lâm vào thế bế tắc, Tuyển Anh không có bất cứ phương án dự phòng để tạo được sự đột biến, thay vào đó phải chờ đợi khoảnh khắc bùng nổ của những cá nhân.
Và nhìn cái cách mà ông Hodgson cúi gằm khi trận đấu với Iceland chỉ còn vài phút, người ta hiểu ông và các học trò. đã hoàn toàn bất lực.
Hàng công tậm tịt
Tuyển Anh đến EURO 2016 với một hàng tiền đạo đã ghi tổng cộng 70 bàn tại mùa 2015/16, cùng với đó là phong độ ấn tượng toàn thắng 10 trận tại vòng loại khi ghi tới 31 bàn, chỉ kém 2 bàn so với đội ghi nhiều bàn nhất vòng loại là Ba Lan.
Không chỉ có thế, trong những trận giao hữu ngay trước giờ vào giải, Tuyển Anh thắng đến 5 trên 6 trận và đánh bại cả Thổ Nhĩ Kỳ, Bồ Đào Nha, Pháp lẫn Đức.
Hàng công đó cũng là đội dứt điểm nhiều nhất tại EURO 2016, với trung bình 20,5 cú sút/trận và ngang bằng với Đức, nhưng trớ trêu thay, cũng chính hàng công đó đổi lại chỉ vỏn vẹn 4 bàn thắng sau 4 trận tại giải, và bằng đúng số bàn thua mà họ phải nhận.
Hài hước ở chỗ, cầu thủ ghi nhiều bàn nhất tại vòng loại là Wayne Rooney lại bị kéo xuống đá tiền vệ trung tâm, vị trí mà trước đó anh chưa từng chơi trong màu áo ĐTQG.
82 cú dứt điểm để đổi lấy chỉ 4 bàn thắng, những người từng được gọi là "siêu tiền đạo" như Harry Kane, Jamie Vardy phung phí cơ hội có lẽ chỉ thua... Cristiano Ronaldo.
Và khi nhắc lại chi tiết ông Hodgson từng mắng té tát vào mặt các học trò khi họ chỉ làm tung lưới có 9 lần sau gần 50 cú sút trong một buổi tập mới đây, thì cũng không ngạc nhiên tại sao Tuyển Anh lại "bắn chim" nhiều đến vậy.
Hàng thủ vẫn là tử huyệt
Không phải đến tận khi bước vào giải, hàng thủ mới bị nhận diện là tuyến yếu nhất của Tuyển Anh và thực tế đã chứng minh một đội bóng không thể tiến xa với một hàng phòng ngự "đất sét".
Hai trận đấu, trận đầu ra quân gặp Nga và trận sáng nay với Iceland, lần lượt Vasili Berezutskiy và Ragnar Sigurdsson đập tan niềm tự hào bóng bổng của người Anh với 2 bàn thắng đều xuất phát từ những tình huống không chiến.
Và bàn thắng ấn định tỷ số 2-1 của Kolbeinn Sigthorsson thực sự là nỗi hổ thẹn quá lớn dành cho một nền bóng đá đã từng vỗ ngực là nơi sản sinh ra những Tony Adams, Sol Campbell, Rio Ferdinand và John Terry.
Trong số 4 hậu vệ Anh ra sân trong trận gặp Iceland, không ai có từng có mặt trong thành phần Tuyển Anh cách đây 4 năm tại EURO 2012, và chỉ có duy nhất Gary Cahill là người còn sót lại từ hàng phòng ngự trong trận ra quân World Cup 2014 với Italia. Nghịch lý ở chỗ, Cahill chính là cầu thủ đá chính ít trận nhất tại Premier League 2015/16 trong hàng tứ vệ.
Không có một cầu thủ đẳng cấp thế giới và cũng không kiếm nổi một thủ lĩnh đích thực để chỉ huy hàng phòng ngự, "tấm khiên" bảo vệ cho khung thành của Joe Hart vì thế bị phá tan quá dễ dàng.
Cái dớp bị khớp thủ môn
Trong sự nghiệp thi đấu lừng lẫy của mình với hơn 1.000 bàn thắng, Vua bóng đá Pele chỉ nể phục tài năng của duy nhất một thủ môn, đó là Gordon Banks, một người Anh.
Sau thời của Banks, người Anh cũng có những thủ môn xuất chúng như Peter Shilton và David Seaman.
Hiện tại, Joe Hart đang là thủ môn số 1 của Tuyển Anh, và anh cũng từng khiến bộ 3 tấn công hủy diệt Messi - Suarez - Neymar phải dành những lời khen tặng trong màu áo Man City, nhưng Hart lại chưa được thừa nhận là thủ thành đạt đẳng cấp thế giới vì thiếu tính ổn định và nhiều thời điểm tỏ ra mất tập trung.
Cần biết rằng, hai bàn thua Hart phải nhận trong trận gặp Iceland mới là cú sút trúng đích thứ 4 và thứ 5 mà Tuyển Anh phải nhận tại giải này.
Và giống như một cái dớp khó phá dành cho các thủ môn Anh tại những giải đấu lớn, trong những thời điểm quyết định là họ lại mắc sai lầm, từ Seaman, Paul Robinson cho tới Scott Carson và giờ là Joe Hart.
Ngay sau thất bại trước Iceland, Tuyển Anh đã lập tức hứng chịu hệ lụy khi ông Roy Hodgson chính thức rời chiếc ghế thuyền trưởng ĐTQG.
Ông Hodgson đã thất bại trong việc định hình Tuyển Anh đi theo một triết lý, nhưng liệu người kế tục ông có thể làm được điều đó, nếu những điểm yếu trên kia vẫn chưa được giải quyết triệt để.