Vòng bảng World Cup 2022 đang có những diễn biến vô cùng hấp dẫn. Tuy vậy nó cũng khiến CĐV đau đầu khi nhiều đội bóng thắng lẫn nhau và chưa thể xác định được cái tên đi tiếp.

Ở một số bảng đấu, kịch bản các đội có thể bằng điểm nhau sau lượt trận cuối cùng dần xuất hiện. Vậy nếu điều đó xảy ra, ai sẽ là đội đi tiếp? Ban tổ chức sẽ lựa chọn đội vào vòng knock-out dựa trên tiêu chí nào?

Ít ngày trước lượt trận cuối cùng, hãy cùng tìm câu trả lời theo danh sách thứ tự ưu tiên dưới đây:

BƯỚC 1 - ĐIỂM SỐ

Bước đầu tiên và phổ biến nhất đó là xét điểm số giữa các đội để xếp hạng. Các đội sẽ cố gắng chiến thắng để giành lấy 3 điểm hoặc hướng đến tỷ số hoà để lấy 1 điểm.

Hai đội có điểm số cao nhất sau 3 lượt trận (đối với bảng 4 đội) sẽ là những người đi tiếp vào vòng knock-out.

BƯỚC 2 - HIỆU SỐ BÀN THẮNG BẠI

Nếu có hai hoặc ba đội bằng điểm, bước thứ hai để xác định thứ hạng trong bảng đấu là xét hiệu số bàn thắng bại. Đúng như tên gọi của nó, hiệu số bàn thắng bại là kết quả của phép trừ giữa bàn thắng và bàn thua. 

Đây là sự khác biệt giữa giải đấu ở cấp độ đội tuyển quốc gia do FIFA điều hành với một số giải đấu đẳng cấp CLB như UEFA Champions League.

BƯỚC 3 - SỐ BÀN THẮNG GHI ĐƯỢC

Nếu điểm số và hiệu số bàn thắng bại của các đội bằng nhau, bước thứ ba để phân hạng được FIFA lựa chọn là số bàn thắng ghi được. Đội nào có tổng số bàn trong ba trận đấu vòng bảng nhiều nhất sẽ xếp trên.

BƯỚC 4 - THÀNH TÍCH ĐỐI ĐẦU

Trong trường hợp có hai hoặc đội cùng điểm số, hiệu số bàn thắng bại và bàn thắng ghi được, FIFA sẽ phân hạng bằng thành tích đối đầu. Bắt đầu từ đây, mọi thứ sẽ trở nên phức tạp hơn một chút:

- Nếu chỉ có hai đội sở hữu các chỉ số giống nhau, đội nào chiến thắng ở trận đấu hai đội gặp nhau sẽ là người đi tiếp.

- Nếu ba đội sở hữu bộ chỉ số giống nhau, việc xét thành tích đối đầu hoặc các bước tiếp theo sẽ chỉ xét giữa ba đội bóng này, không tính số liệu liên quan đến đội còn lại trong bảng đấu.

Việc loại bỏ chỉ số liên quan đến đội thứ tư khả năng rất cao sẽ tạo ra sự chênh lệch về điểm, bàn thắng và bàn thua. Từ đó, việc xét thứ hạng sẽ quay lại từ bước 1.

Nếu bằng một cách nào đó mà vẫn có hai đội tương đồng về các chỉ số trên, FIFA sẽ tiến hành bước 5.

BƯỚC 5 - THỐNG KÊ FAIR PLAY

Sau các chỉ số về chuyên môn, FIFA sẽ tính đến thống kê điểm fairplay. Mỗi thẻ phạt sẽ bị trừ điểm và đội nào có điểm fairplay tốt hơn, cụ thể là ít bị âm điểm hơn sẽ là những người đi tiếp.

Một thẻ vàng bị trừ một điểm, một thẻ đỏ gián tiếp (từ hai thẻ vàng) bị trừ 3 điểm và thẻ đỏ trực tiếp vị trừ 4 điểm.

Thống kê fairplay đã từng được sử dụng ở World Cup 2018 để phân định thứ hạng của Nhật Bản và Senegal. Hai đội có hiệu số bàn thắng bại ngang nhau (cùng bằng 0) và ghi được 4 bàn thắng ở vòng bảng.

Điểm fairplay sau đó được tính và Nhật Bản với điểm -4 đã đi tiếp, còn Senegal với điểm -6 đã bị loại.

BƯỚC CUỐI - BỐC THĂM

Nếu vì một lý do nào đó mà hai đội vẫn cân bằng, phương án cuối cùng sẽ là bốc thăm lựa chọn một trong hai. 

Việc bốc thăm sẽ được tiến hành bởi một thành viên của uỷ ban tổ chức (World Cup organising committee) với điều kiện người này không được mang quốc tịch hay dòng máu của hai nước.

FIFA ghi chú rằng việc bốc thăm không chỉ dùng để chọn đội đi tiếp mà còn áp dụng để xác định thứ hạng giữa các đội trong bảng đấu.

Đây là phương án hy hữu nhưng không phải chưa từng xuất hiện. Tại World Cup 1990 khi thống kê về fairplay chưa được áp dụng, Cộng Hoà Ireland và Hà Lan có chỉ số tương đồng ở mọi chỉ số, khiến BTC đã phải bốc thăm để tìm ra đội xếp hạng cao hơn.